Wywiad: Badanie cytologiczne - fakty i mity
Każdego roku wirus HPV zbiera w Polsce potężne żniwo. Z pewnością zastanawiałaś się czy rak szyjki macicy jakoś się objawia i jak się przed nim uchronić. Kiedy wykonać pierwszą cytologię, jak się do niej przygotować i na czym badanie polega? Z Haliną Guzikowską z Wojewódzkiego Ośrodka Koordynującego Populacyjny Program Profilaktyki i Wczesnego Wykrywania Raka Szyjki Macicy w Opolu rozmawia Anna Konopka.
Redakcja: Kiedy kobieta powinna wykonać cytologię?
Halina Guzikowska: W ramach Populacyjnego Programu Profilaktyki i Wczesnego Wykrywania Raka Szyjki Macicy, który funkcjonuje od 2007 roku, badania cytologiczne, refundowane przez NFZ, mogą wykonać panie w wieku od 25 do 59 lat. Badania w przypadku prawidłowych wyników powtarzane są co trzy lata. O badaniu cytologicznym powinny również pamiętać panie spoza tej grupy wiekowej. Wystarczy tylko zgłosić się do swojego ginekologa z POZ.
R: Na czym polega badanie cytologiczne?
HG: Ginekolog za pomocą specjalnej szczoteczki pobiera rozmaz cytologiczny z szyjki macicy i kanału szyjki. Badanie jest częścią zwykłego badania cytologicznego i jest bezbolesne. Rozmaz oceniany jest przez cytodiagnostę. W przypadku obecności nieprawidłowych komórek wdraża się w ramach programu tzw. etap diagnostyki pogłębionej (kolposkopia, biopsja szyjki i łyżeczkowanie kanału szyjki macicy, test HPV DNA).
R: Czy wykryte nieprawidłowości są wyleczalne?
HG: Wcześnie wykryte zmiany nowotworowe są całkowicie wyleczalne. Wymaz cytologiczny pozwala wykryć stadia przedrakowe (dysplazje) i wczesne postacie raka szyjki macicy (CIN I, CIN II, CIN III). Gorzej kiedy kobieta nigdy nie zgłaszała się na badanie cytologiczne. Badania pokazują, że aż 50% chorych na raka szyjki macicy nigdy nie miało pobranej cytologii, a 10% nie miało wymazu w ciągu ostatnich pięciu lat.
R: Czy istnieje skuteczna profilaktyka raka szyjki macicy?
HG: Najskuteczniejszą profilaktyką są regularne badania ginekologiczne i cytologiczne.
Pacjentki powinny pamiętać, że czynnikiem sprawczym raka szyjki macicy jest wirus brodawczaka ludzkiego (HPV) przenoszony drogą płciową.
Edukacja zdrowotna wskazuje na czynniki ryzyka zakażenia się tym wirusem, a do nich należą: młody wiek inicjacji seksualnej, duża liczba partnerów, przygodne stosunki płciowe (promiskuityzm), niska status socjo-ekonomiczny, dieta uboga w antyoksydanty (niedobór wit. C. wit. E). Użycie prezerwatywy nie chroni przed wirusem.